به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام احمد اولیایی در نشست علمی با عنوان «مدار اعتراض» که با همکاری مشترک پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی، مرکز همکاری های علمی و بین الملل پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و همچنین روابط عمومی دفتر تبلیغات اسلامی برگزار شد، به تشریح موضوع «اعتراض بر مدار ادراک عدالت» پرداخت و گفت: ادراک عدالت اشاره می کند به آنچه مردم در مورد عدالت و ظلم در جامعه می پندارند؛ یعنی ممکن است در جامعه ای عدالت واقعی وجود داشته باشد اما مردم آن بیاندیشند که عدالتی وجود ندارد یا بالعکس.
عضو هیئت علمی گروه مطالعات عدالت اجتماعی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی خاطرنشان کرد: به طور کلی ادراک عدالت به پندار مردم برمی گردد و این یک مبحث شناختی بوده و از سوی دستگاه محاسباتی ذهن انسان ها شکل می گیرد.
وی عدالت اجتماعی را حاصل جمع ادراکات فردی در مورد عدالت دانست و گفت: وفاق اجتماعی، نظم سیاسی و مشارکت سیاسی با ادراک عدالت در جامعه تغییر می کند. در منابع دینی ما هم ادراک عدالت دارای اهمیت بالایی می باشد. حضرت امیرالمؤمنین(ع) در توصیه به شریح قاضی می فرمایند در هنگام قضاوت نگاه خود را به اندازه مساوی به شاکی و متشاکی بینداز. در اینجا آنچه مد نظر امیرالمؤمنین(ع) است ادراک عدالت می باشد و الا عدالت واقعی با تغییرات نگاه تغییری نمی کند.
وی با اشاره به عوامل ادراک عدالت افزود: این عوامل شامل عوامل معرفتی و غیر معرفتی می باشد که از مهمترین عوامل معرفتی می توان به جهان بینی فرد اشاره کرد.
این پژوهشگر حوزوی بیان داشت: فهم ما از تعریف عدالت می تواند بر ادراک عدالت از سوی ما تأثیر مستقیم داشته باشد. اگر عدالت را برابری بدانیم با آن حالتی که عدالت را بر اساس استحقاق و شایستگی تعریف کنیم به نتایج کاملا متفاوتی در ادراک عدالت از سوی ما منجر می شود.
وی گفت: ایدئولوژی ها نیز تأثیر مستقیمی بر ادراک عدالت دارد. مثلاً در جامعه ای که به تناسخ اعتقاد دارد هرچه ظلم در حق افراد آن شود، این ظلم را به حساب زندگی قبلی خود گذاشته و با آن کنار می آیند.
حجت الاسلام اولیایی اظهار کرد: ادراک عدالت گاهی بر اساس شناخت ما از معطی عدالت متفاوت می شود. یعنی گاهی ممکن است که ما خواهان اعطا و بسط عدالت از سوی دیگری بوده و خود را بی مسئولیت بدانیم. همین رویکرد می تواند به ما القا کند که در حقمان بی عدالتی شده است.
مسئول روابط عمومی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم با تأکید بر رسانه ها به عنوان یکی از اصلی ترین عوامل غیر معرفتی شکل دهنده ادراک عدالت اظهار داشت: رسانه ها می توانند به مخاطبان خود پنداری را که مد نظر خودشان است القا نمایند.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: رفاه ذهنی افراد که بر پایه پارامترهایی همچون مناعت طبع یا خساست دچار تغییر می شود یکی دیگر از عوامل غیر معرفتی تأثیرگذار بر ادراک عدالت است.
وی در پایان خاطرنشان کرد: خطاهای تشخیصی افراد نیز یکی دیگر از عوامل تأثیرگذار بر ادراک آن ها در موضوع عدالت بوده و گاهی افراد تمام موفقیت هایی که داشته اند را حاصل تلاش های شخصی دانسته و تمام شکست های زندگی خود را حاصل اقدامات سایر اطرافیان و یا حکومت عصر خود اعلام می دارند. این خطاها می تواند ادراک فرد از عدالت را تحت الشعاع قرار دهد.
